تحلیل محتوا چیست و به چه منظوری استفاده می‌شود؟ مراحل تحلیل محتوا کدام است؟ حتما شما هم به دنبال پاسخی برای این سوالات می‌گردید. تحلیل محتوا، به منظور رسیدن به داده‌ها و نتایج خاص از محتواهای گوناگون انجام می‌شود. افرادی که می‌خواهند راجع به موضوع خاصی تحقیق کند و به پاسخ برسند از این روش استفاده می‌کنند. پس تحلیل محتوا درواقع نوعی روش تحقیق برای دستیابی به یک نتیجه‌گیری خاص است. اما باید توجه داشته باشید که این روش نیز همانند سایر روش‌ها قوانین و مراحل خاصی دارد که قرار است در این پست به طور کامل مراحل تحلیل محتوا را به شما با ذکر نمونه آموزش دهیم.
تحلیل محتوا چیست؟
تجزیه و تحلیل محتوا، یک روش تحقیق است که برای شناسایی الگوهای موجود در ارتباطات ضبط شده استفاده می شود. برای انجام تجزیه و تحلیل محتوا، شما باید داده‌ها را به طور منظم از مجموعه متون خاصی جمع آوری کنید که این داده‌ها می‌توانند به صورت نوشتاری، شفاهی یا تصویری باشند که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره کرده‌ایم:
- کتاب ، روزنامه و مجله
- سخنرانی و مصاحبه
- محتوای وب سایت و پست‌های شبکه‌های اجتماعی
- عکس و فیلم
تجزیه و تحلیل محتوا هم می‌تواند کَمی باشد (بر اساس آمار، ارقام و اندازه گیری) و هم می‌تواند کیفی باشد (با تمرکز بر روی تفسیر و درک متن). در هر دو حالت، شما کلمات، مضامین و مفاهیم را در متن، دسته بندی یا “کدگذاری” می‌کنید و در نهایت نتایج را تجزیه و تحلیل می‌کنید.
چگونه تولید محتوا کنیم؟
اگر می‌خواهید برای کسب و کار خود محتوا تولید کنید اما نمی‌دانید که چطور این کار را انجام دهید، لینک زیر را دنبال کنید تا با مراحل تولید محتوا آشنا شوید.
تحلیل محتوا چه کاربردی دارد؟
محققان از تجزیه و تحلیل محتوا برای یافتن اهداف، پیام‌ها و تأثیرات محتوا بر روی ارتباطات استفاده می‌کنند. آنها همچنین می‌توانند تولیدکنندگان محتوا و مخاطبان آنها را تجزیه و تحلیل کرده و به نتایج مطلوبی راجع به آنها دست یابند.
از تحلیل محتوا می‌توان برای تعیین کیفیت برخی کلمات، عبارات و عنواین و یا مفاهیم در مجموعه‌ای از متون تاریخی یا معاصر استفاده کرد.
نمونه تحلیل محتوای کمی
برای تحقیق در مورد اهمیت مسائل مربوط به اشتغال در کارزارهای سیاسی، شما می توانید از سخنرانی های مربوط به بیکاری، شغل و کسب و کار استفاده کنید و بر روی آن ها تجزیه و تحلیل آماری انجام دهید تا در طول زمان تفاوت های میان کاندیدها را در بیاورید.
علاوه بر این، می‌توان از تجزیه و تحلیل محتوا برای ایجاد نتیجه‌گیری‌های کیفی به واسطه تحلیل معنا و ارتباط معنایی میان کلمات و مفاهیم استفاده کرد.
نمونه تحلیل محتوای کیفی
برای دستیابی به درک کیفی از موضوعات مربوط به عدم اشتغال در کارزارهای سیاسی، می توانید از کلمه "بیکاری" در صحبت ها استفاده کنید، کلمات یا اصطلاحات دیگری که می توانند بعد از آن ظاهر شوند را شناسایی کنید (برای مثال نابرابری، تنبلی یا اقتصاد)، و معانی این روابط را تحلیل کنید تا بتوانید اهداف و مقصود کمپین های مختلف را بهتر درک کنید.
از آنجایی که تجزیه و تحلیل محتوا می‌تواند برای طیف گسترده‌ای از متون کاربرد داشته باشد، در زمینه‌های مختلفی از جمله بازاریابی، مطالعات رسانه‌ای، انسان شناسی، روانشناسی و بسیاری از رشته‌های علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اهداف احتمالی مخلتفی می‌تواند داشته باشد:
- پیدا کردن ارتباط و الگوهایی که چگونگی مراوده و مکاتبه کردن مفاهیم را نشان می‌دهد
- درک اهداف فردی، گروه‌ها و یا موسسه‌ها
- شناسایی تبلیغات و تعصب در ارتباطات
- آشکار سازی تفاوت‌ها در ارتباطات در متون مختلف
- تجزیه و تحلیل پیامدهای مربوط به ارتباط با اطلاعات، مانند پاسخ مخاطبان
مزایای تحلیل محتوا
تحلیل محتوا مزایای زیادی را می‌تواند برای شما به همراه داشته باشد که در زیر به برخی از آنها اشاره کرده‌ایم:
- جمع آوری داده‌ها
شما می‌توانید ارتباطات و تعاملات اجتماعی را بدون دخالت مستقیم افرادی که در آن شرکت داشته‌اند، تجزیه و تحلیل کنید تا این گونه حضور شما به عنوان یک محقق، بر نتایج اثر نگذارد.
- شفاف و قابل تکرار
هنگامی که مرحله قبل به درستی انجام شد، تجزیه و تحلیل محتوا از یک فرآیند سیستماتیک پیروی می‌کند که توسط محققان دیگر به راحتی قابل تکرار است و می‌تواند نتایج قابل اطمینانی را به همراه آورد.
- بسیار انعطاف پذیر
شما می‌توانید تجزیه و تحلیل محتوا را در هر زمان و در هر مکان و با هزینه کم انجام دهید. تنها چیزی که به آن نیاز دارید، دسترسی به منابع مناسب است.
معایب تحلیل محتوا
آنالیز و تحلیل محتوا، معایبی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:
- داشتن اثر معکوس
تمرکز زیاد بر روی کلمات یا اصطلاحات به تنهایی ممکن است گاهی اوقات تاثیر عکس بگذارد و باعث بی‌توجهی به متن، تفاوت‌ها و معانی مبهم شود.
- تاثیر گذاشتن تفکرات ذهنی بر روی متن
به هنگام تجزیه و تحلیل محتوا، ممکن است که شخص به طور ناخودآگاه تفکرات ذهنی و شخصی خود را دخیل کند که که در این صورت می‌تواند بر روی اعتبار نتایج و نتیجه‌گیری اثر بگذارد.
- صرف زمان زیاد
کدگذاری دستی متن‌های طولانی، بسیار وقت گیر است و اتوماسیون آن به شکل موثر نیز می‌تواند دشوار باشد.
آیا به دنبال نویسندگان حرفه ای برای تولید محتوا هستید؟
فارس محتوا دارای بیست سال سابقه در زمینه خدمات تولید محتوا است و می تواند محتواهایی جذاب و منحصر به فرد را برای کسب و کارتان تولید کند. برای دریافت اطلاعات بیش تر وارد لینک زیر شوید.
چگونه محتوا را تحلیل کنیم؟
اگر می‌خواهید از تحلیل محتوا در تحقیقات خود استفاده کنید، شما باید با یک سوال واضح و مستقیم شروع کنید.
[/vc_column_text]
نمونه سوال تحقیقاتی برای تجزیه و تحلیل محتوا
آیا رسانه های آمریکا برای نشان دادن میزان قابل اعتماد بودن سیاستمداران مرد یا زن تفاوتی قائل اند؟
مراحل تحلیل محتوا
بعد از تعیین یک سوال واضح و مشخص، مراحل زیر را دنبال کنید.
1. محتوایی که می‌خواهید تحلیل کنید را انتخاب کنید
بر اساس سؤال تحقیق خود، متونی را که تحلیل خواهید کرد انتخاب کنید. سپس باید راجع به موارد زیر تصمیم‌گیری کنید:
- رسانه (به عنوان مثال روزنامه‌ها، سخنرانی‌ها یا وب سایت‌ها) و ژانر (به عنوان مثال افکار، سخنان مبارزات سیاسی یا متون بازاریابی)
- معیارهایی برای مطالعه (به عنوان مثال مقالات روزنامه‌ای که به یک رویداد خاص اشاره می‌کند، سخنان یک سیاستمدار خاص یا وب سایت‌هایی که محصول خاصی را می‌فروشند)
- پارامترها از نظر دامنه تاریخ ، مکان و غیره
اگر فقط تعداد کمی متن که بتواند معیارهای شما را برآورده کند وجود دارد، می‌توانید همه آنها را تحلیل کنید. اگر حجم زیادی از متن وجود دارد، می‌توانید یک نمونه را انتخاب کنید.
برای تحقیق درمورد نمایندگی رسانه از سیاستمداران زن و مرد، تصمیم می گیرید مقالات خبری و بخش نظرات را در روزنامه های چاپی بین سالهای 2017 تا ۲۰۱۹ مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید. از آنجایی که این حجم از مطالب بسیار گسترده خواهد بود، شما سه روزنامه ملی بزرگ را انتخاب می کنید و فقط نسخه های دوشنبه و جمعه را به عنوان نمونه در نظر می گیرید.
2. واحدها و دسته‌بندی‌های تجزیه و تحلیل را تعریف کنید
در مرحله بعد ، شما باید سطح محتوایی که برای ارزیابی انتخاب کرده‌اید را تعیین کنید. این به معنای تعریف موارد زیر است:
- واحد (های) معنایی که باید رمزگذاری شوند. به عنوان مثال، آیا می‌خواهید تکرار کلمات و عبارات، خصوصیات افرادی که این متون را تولید کرده و یا در متن هستند و یا حضور و قرار گیری تصاویر را ضبط کنید؟
- مجموعه دسته‌بندی‌هایی که برای کد گذاری از آنها استفاده خواهید کرد. دسته‌بندی‌ها می‌توانند خصوصیات عینی باشند (به عنوان مثال زن ، 40 تا 50 ساله ، وکیل ، مادر) یا مفهومی‌تر (مثلاً قابل اعتماد، فاسد، محافظه کار، خانواده محور).
واحد های معنایی همان سیاستمداران و کلمات و عبارت هایی هستند که آنها را توصیف می کنید. بر اساس سوال تحقیق، شما باید بتوانید آنها را بر اساس جنسیت و میزان قابل اعتماد بودن دسته بندی کنید. برای اینکه اطلاعات دقیق تری به دست آورید، شما برای سایر دسته بندی ها نیز مانند سن، حزب سیاسی و وضعیت تأهل هر سیاستمدار کدگذاری می کنید.
3. مجموعه‌ای از قوانین را برای کدگذاری تعیین کنید
کدگذاری، شامل سازماندهی واحدهای معنا در دسته‌های از پیش تعریف شده است. به خصوص در مورد دسته‌بندی‌های مفهومی‌تر، خیلی مهم است که قوانین را به طور واضح تعریف کنید تا اطمینان حاصل کنید که تمامی متون به طور مداوم کدگذاری می‌شوند.
به ویژه در صورت دخیل بودن چندین پژوهشگر، قوانین کدگذاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اما حتی اگر تمام متن را نیز خودتان رمزگذاری می‌کنید، ثبت قوانین روش شما را شفاف‌تر و قابل اعتماد تر می‌کند.
برای مثال، هنگام در نظرگرفتن دسته بندی "سیاستمداران زن"، شما باید تصمیم بگیرید که این دسته بندی با کدام عنوان باید کد گذاری شود (سناتور، فرماندار، مشاور یا شهردار).
برای کلمه "قابل اعتماد بودن"، شما تصمیم می گیرید که چه کلمات یا عبارات خاصی با آن مرتبط اند (برای مثال، صداقت یا راستگویی) و در این دسته بندی کدگذاری می شوند.
4. متن را بر اساس قوانین تعیین شده، کدگذاری کنید
در این مرحله از تحلیل محتوا، شما باید هر یک از متن‌ها را مرور کنید و اطلاعات مرتبط با آن را در دسته‌بندی مناسب ثبت کنید. این کار می‌توانید به صورتی دستی و یا با استفاده از یک برنامه کامپیوتری مانند QSR NVivo، Atlas.ti و Dictio انجام دهید که به روند شمردن کلمات و عبارات ها و دسته‌بندی آنها سرعت می‌بخشند.
با رعایت قوانین کدگذاری خود، هر مقاله ی روزنامه را در نمونه خود بررسی کنید. سپس مشخصات هر سیاستمداری را که ذکر کرده اید، به همراه تمام کلمات و عبارات مربوط به قابل اطمینان بودن که برای توصیف آنها استفاده کردید را ضبط کنید.
5. نتایج را تجزیه و تحلیل کرده و نتیجه‌گیری کنید
پس از اتمام کدگذاری، داده‌های جمع آوری شده برای یافتن الگوها و نتیجه‌گیری در پاسخ به سوال تحقیق شما مورد بررسی قرار می‌گیرند. شما ممکن است از تجزیه و تحلیل آماری برای پیدا کردن ارتبط یا ترندهای موجود استفاده کنید، تفسیرهای خود را از نتایج حاصل شده مطرح کنید و راجع به سازندگان، متن و مخاطبان آن نتیجه‌گیری کنید.
تحلیل نتایج نشان می دهد که کلمات و عبارات مربوط به "قابل اعتماد بودن" در شرایط یکسان برای یک سیاستمدار مرد بیشتر از یک سیاستمدار زن استفاده می شود. بر اساس این نتایج، شما نتیجه می گیرید که روزنامه های ملی سیاستمداران مرد را قابل اعتمادتر از سیاستمداران زن معرفی می کنند و حدس می زنند که این قضیه ممکن است در برداشت خوانندگان از سیاستمداران زن تأثیر بگذارد.
سخن پایانی
همراهان عزیز فارس محتوا از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما بودید از شما متشکریم و در آخر اگر در مورد مطالب بیان شده هرگونه نظر و یا پرسشی دارید لطفا در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید تا با کمال میل به آنها پاسخ دهیم.